Суд і пакараньне “ведзьмакоў” – II
У кнігах Браслаўскага земскага суда зафіксаваны даклад браслаўскага вознага Хрыстафора Няцкоўскага ад 15 траўня 1615 года аб спаленьні чарадзеяў у вёсцы Магуны. Згодна папераў, возны быў запрошаны на “мерапрыемства” вясковым войтам Урбанам Пяцюлевічам і ягонымі братамі – Каспарам і Войцюлем. Вясковая грамада Магуноў абвінавачвала сялянку Сафію Юргелевую Сунян і яе сына – Гасюля Юргелевіча Суняна у вядзьмарстве, наступствам чаго стаў масавы мор сусецкага быдла. У якасьці ганаровых гасьцей у Магуны былі запрошаныя паважаныя людзі акругі: стараста дрысяцкій Адам Гадзееўскі, падстараста браслаўскі Андрэй Камароўскі, ураднік дзісьненскі Аляксандар Цішкоўскі і шмат хто яшчэ. Адбылося нешта накшталт грамацкага суда: магунскія сяляне абвінавачвалі і выступалі ў якасьці сьведкаў, запрошаныя шляхчічы выконвалі функцыі прысяжных і пракурора адначасова, возны сімвалізаваў сваёй прысутнасьцю дзяржаўны кантроль.
Ходам “сьледства” селянін Тумель Дарадунда праявіў занадта высокую актыўнасьць, дапытваючыся, дзе мяркуемыя ведзьмакі хавалі свае “чары” і якім чынам атручвалі быдла. “Ведзьмакі” ж у сваю чаргу заявілі, што чары здаўна добра вядомыя у доме Дарадундаў, і наогул з радні Тумеля больш за трыццаць чалавек спаленыя за вядзьмарства. Магунскі піпл хуценька пагадзіўся з аргументацыяй “ведзьмакоў” і дадаў Тумеля да ліку абвінавачваемых. Аб выпрабаваньні вадой я пісаў раней, таму на ім супыняцца не буду. Трэба адзначыць, што усё дзейства цягнулася амаль тры дні. У ходзе працэсу было шмат цікавых дэталяў, напрыклад г.з. сьлецтвенны эксперымент, калі Сафія дэманстравала шаноўнаму суду мех і місу з канаплёй, у якой яна захоўвала “чары”, разпавядала як і чым іх карміла-гадавала. На другі дзень працэсу Гасюль Сунян здолеў зьбегчы з-пад варты, аднак заблукаў у лесе і быў хутка злоўлены.
Вынікам “сьледства” стаў судовы вырак: вінаватыя усе трое. Прысуд – пакараньне спальваньнем на вогнішчы, для чаго быў запрошаны адмыслоўца, браслаўскі прафесійны кат. Пакараных прывязвалі да драбінаў і па чарзе кінулі ў вялізнае вогнішча, што было раскладзенае на ускрайку вёскі.
Пасьля пакараньня адбылося высяленьне з Магуноў бліжэйшай радні “ведзьмакоў”. Дарэчы, возны дакладна зафіксаваў не толькі тое, хто куды і да каго быў выселены, але і занатаваў ручальніцтва радні пакараных наконт таго, што яны не зьбіраюцца помсьціць магунскім сялянам і чараваць супраць іх у далейшым.
Ходам “сьледства” селянін Тумель Дарадунда праявіў занадта высокую актыўнасьць, дапытваючыся, дзе мяркуемыя ведзьмакі хавалі свае “чары” і якім чынам атручвалі быдла. “Ведзьмакі” ж у сваю чаргу заявілі, што чары здаўна добра вядомыя у доме Дарадундаў, і наогул з радні Тумеля больш за трыццаць чалавек спаленыя за вядзьмарства. Магунскі піпл хуценька пагадзіўся з аргументацыяй “ведзьмакоў” і дадаў Тумеля да ліку абвінавачваемых. Аб выпрабаваньні вадой я пісаў раней, таму на ім супыняцца не буду. Трэба адзначыць, што усё дзейства цягнулася амаль тры дні. У ходзе працэсу было шмат цікавых дэталяў, напрыклад г.з. сьлецтвенны эксперымент, калі Сафія дэманстравала шаноўнаму суду мех і місу з канаплёй, у якой яна захоўвала “чары”, разпавядала як і чым іх карміла-гадавала. На другі дзень працэсу Гасюль Сунян здолеў зьбегчы з-пад варты, аднак заблукаў у лесе і быў хутка злоўлены.
Вынікам “сьледства” стаў судовы вырак: вінаватыя усе трое. Прысуд – пакараньне спальваньнем на вогнішчы, для чаго быў запрошаны адмыслоўца, браслаўскі прафесійны кат. Пакараных прывязвалі да драбінаў і па чарзе кінулі ў вялізнае вогнішча, што было раскладзенае на ускрайку вёскі.
Пасьля пакараньня адбылося высяленьне з Магуноў бліжэйшай радні “ведзьмакоў”. Дарэчы, возны дакладна зафіксаваў не толькі тое, хто куды і да каго быў выселены, але і занатаваў ручальніцтва радні пакараных наконт таго, што яны не зьбіраюцца помсьціць магунскім сялянам і чараваць супраць іх у далейшым.
15 комментариев
а что про скот пишут, мор закончился?
На ўсялякI выпадак пашукаў по Браслаўскаму раёну фамiлii «Дарадунда» (з усiмi магчымымi варыянтамI «О» i «А»), «Сунян», «Петюлевич» (з варыянтамi) — няма зараз там такiх. У МiорскIм раёне тое ж самае. У Пастаўскiм раёне ёсць толькi «Петюлевичи» (3 сям'i), жывуць у Лынтупах, Палхунах i Паставах.
P.S. У Палхунах ёсць яшчэ i «Питюлевичи».